«فرهنگ و امپریالیسم»؛ شاکله‌ی اصلی مجموعه مستند «آفتابی که غروب کرد» تولید موسسه‌ی فرهنگی هنری اندیشه‌ی شهید آوینی است. عنوانی که می‌تواند ابعاد مختلفی رادربرگیرد و مستند ساخته شده توسط «احسان اُمّی»؛ کارگردان جوان این اثر نیز بر این اساس به 5 مبحث «سلطه‌ی ابرقدرت از طریق زبان»، «سلطه بر سینما»، «سلطه بر ادبیات»، «سلطه بر موسیقی» و «تاثیر سلطه بر جوایز فرهنگی» می‌پردازد.

«احسان اُمّی»؛ کارگردان و تهیه‌کننده‌ی مجموعه مستند «آفتابی که غروب کرد» در گفت‌و‌گو با خبرنگار موسسه، عنوان کرد: ما در قالب 5 موضوع متفاوت، ابعاد مختلف سلطه‌ی امپریالیسم در عرصه‌ی فرهنگ را مورد بررسی قرار می‌دهیم. مثلاً در بحث سلطه‌ای که از طریق زبان بر جهان گذاشته‌اند، می‌توان به تاثیر زبان انگلیسی بر روی علم اشاره کرد. منشاء شکل‌گیری ایده‌ی این مستند هم، زمانی بود که حضرت‌آقا درباره‌ی تاثیر زبان صحبت کردند و بارها هم به این موضوع اشاره داشتند. این نگاه در واقع شروع شکل‌گیری این مجموعه بود تا وارد ابعاد دیگر سلطه‌ی امپریالیسم در زمینه‌ی فرهنگ شویم.

کارگردان مجموعه مستند «آفتابی که غروب کرد» درباره‌ی چارچوب ساختاری اثرش، گفت: ما در عین این که بر روی محورهای مختلف سلطه‌گری امپریالیسم حرکت می‌کنیم، سعی کردیم یک نوع وحدت شکلی و محتوایی هم به مستند بدهیم. ما در هر قسمت از این مجموعه مستند 5 قسمتی، سعی کردیم ابعادی از ماجرای سلطه‌ی امپریالیسم را نشان دهیم. هر قسمت این مجموعه در حدود 50 دقیقه است که فعلا قسمت اول این مجموعه که درباره‌ی زبان است، تولید شده است.

«احسان اُمّی» در پاسخ به منابع مورد استفاده در مستند، عنوان کرد: از منابع متعددی استفاده کردیم. مثلا می‌توانم به کتاب‌های «شرق‌شناسی» و «فرهنگ و امپریالسم» از «ادوارد سعید» اشاره کنم. کتاب دیگری که در روند تحقیقات موُثر واقع شد، «دیالکتیک روشنگری» نوشته‌ی «تئودور آدورنو» بود. کتاب‌های «گرامشی» هم در کسب اطلاعات این مستند تاثیر گذاشت.

کارگردان مجموعه مستند «آفتابی که غروب کرد» با اشاره به حجم بالای تصاویر آرشیوی اعم از فیلم‌های هالیوودی و کلیپ‌ها در این مجموعه مستند، گفت: ما براساس اطلاعاتی که به مخاطب می‌دهیم، سعی کردیم مابه ازای تصویری مناسبی را برای کار انتخاب کنیم و با توجه به این که خودم نسبت به این موضوع احاطه دارم، فیلم‌های زیادی را انتخاب کردم.