در گفت و گوی اختصاصی خبرنگار موسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی با کارگردان «ترانه‌ای عاشقانه برایم بخوان»، محصول مشترک شرکت هوزام فیلمز (ترکیه) و شرکت سینمایی هیلاج (ایران)، در خصوص شرایط تولید و پخش آثار مشترک سینمایی با دیگر کشورها صحبت شد، به این امید که تنگناهای این نوع محصولات شناسایی و معضلات آسیب‌شناسی شود. «مهرداد غفارزاده» که این اواخر با حواشی دعاوی حقوقی علیه سریال «جیران» مورد توجه رسانه‌ای قرار گرفته است، ریشه‌ی داستان نویسی و روزنامه نگاری دارد و پیش از این فیلم‌های سینمایی «گیرنده» و «دریا و ماهی پرنده» را ساخته است.

فیلم «ترانه‌ای عاشقانه برایم بخوان» با وجود چند چهره‌ی شناخته شده از سینمای ایران و ترکیه، اکران ناموفقی داشت. دلیل این مساله را چه می‌دانید؟

یکی از موارد، زمان اکران فیلم بود که در بدترین شرایط و بعد از پایان جشنواره فجر انجام شد. انگار می‌خواهند فیلم را بسوزانند! فیلم ما به همین دلیل و عدم تبلیغات مناسب نتوانست در اکران موفق شود. عنوان شد که وضعیت اکران فیلم‌ها در آینده مشخص نیست و تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار ناچار شدند که در آن زمان فیلم را اکران کنند. انگار قرار بود چند فیلم قبل از اکران نوروزی انتخاب شوند و خلاء اکران را پُر کنند! این رفتار درستی برای فیلمی نبود که در شرایط دشوار کار کرد و عواملی که 2 سال عمر خود را پای کار گذاشتند. البته الان هم می‌بینیم که فروش فیلم‌های نوروزی چنگی به دل نمی‌زند و اتفاق خوبی در اکران عید نیفتاده است.

اکران ترکیه چگونه بود؟ محدودیت‌های اکران در آن جا هم وجود داشت؟

2 سال پیش در فروردین‌ماه در ترکیه فیلم را اکران کردیم. 9 فیلم از جمله 3 فیلم آمریکایی در آن مقطع اکران شدند. موضوعی که دوستان تُرک ما دقت نکردند، این بود که اکران فیلم در زمانی اتفاق افتاد که انتخابات شهرداری برگزار می‌شد، به خصوص که انتخابات شهر استانبول بسیار مهم است و حواشی هم به دنبال داشت. با این حال فروش ما در ترکیه بد نبود و در جدول 9 فیلمی اکران، در رده‌ی چهارم یا پنجم بودیم ولی انتظار ما بیشتر از این بود.

معمولاً پروژه‌های محصول مشترک در سینمای ایران با شکست مواجه می‌شوند و حتی برخی از تولیدات به اکران هم نمی‌رسند. ما در این گفت‌و گو با توجه به تجربه‌ی شما به دنبال ریشه‌یابی این موضوع هستیم تا مشکلات و نواقص کار مشخص شود.

یکی از دلایلش می‌تواند محدودیت‌های ممیزی ما باشد که تماشاگر خارجی عادت به تماشای این نوع روابط بسته ندارد. البته ما پایبند به قوانین کشورمان هستیم و فیلمی که در ترکیه نمایش دادیم با اندکی تغییر به علت مسائل فنی در ایران اکران شد و به ممیزی هم نخوردیم. ولی تماشاگر خارجی انتظار یک نوع روابط دیگر را در داستان عاشقانه دارد. ما سعی کردیم روابط عاشقانه را از طریق نگاه منتقل کنیم و «یوسف چیم»؛ بازیگر ترکیه‌ای ما تعجب می‌کرد و می‌گفت که تجربه‌ی این نوع بازی را ندارد ولی برایش جالب بود که بدون لمس بازیگر مقابل بتواند عشق را جاری کند. اما در زمان اکران فیلم در ایران هم محدودیت‌هایی وجود داشت و حتی بر سر بازیگر خارجی فیلم در پوستر کلاه گذاشتند!

جدا از فیلم‌های ملودرام، در آثار ژانرهای دیگر مثل اکشن هم که دیگر چندان در قید ممیزی نیست، به نتیجه‌ی خوبی نرسیدیم. مشکل باید اساسی‌تر باشد!

من اطلاعی از فیلم‌های دیگری که محصول مشترک هستند، ندارم. این فیلم‌ها باید آسیب‌شناسی شود و منتقدان درباره‌اش تحلیل کنند.

شما به عنوان یک سینماگر ایرانی در زمان تولید فیلم در ترکیه چه مشکلاتی داشتید؟

فرق خاصی با ایران نداشت و روند تولید به شکل عادی طی شد. به نظرم ضربه‌ی دیگری که کار خورد، دوبله کردن فیلم بود. من به سرمایه‌گذار و تهیه کننده‌ی فیلم تاکید کرده بودم که فیلم را به شکل زیرنویس نشان دهد ولی متاسفانه نمی‌دانم که چگونه سرمایه گذار ایرانی به خود اجازه می‌دهد که بدون تائید کارگردان کاری انجام دهد! خودشان دوبلور انتخاب کردند و حتی نگذاشتند قبل از نمایش فیلم، نسخه‌ی دوبله شده را ببینم و دوبله کردن فیلم خیلی در اکران لطمه زد. در ایران، سریال‌های ترکیه ای طرفدار دارند و مخاطبانی هم که تُرکی نمی‌دادند، آوای بازیگر را حس می کنند. اگر فیلم با زبان ترکیه‌ای و زیرنویس فارسی اکران می‌شد، مخاطب بیشتری داشت. آن‌هایی که فیلم را دیدند، فیلم را سرپا می‌دانستند.

این نوع آثار، مخاطبانی در نقاط دیگر جهان نیز پیدا می‌کند؟

بله، این فیلم‌ها می تواند در کشورهای اطراف ما و کشورهای عربی و حاشیه‌ی خلیج فارس بازار داشته باشد. ما چند اکران بین‌المللی برای فیلم در نظر گرفتیم و امیدوارم فیلم در کشورهای دیگر فروش خوبی داشته باشد.

با توجه به نتیجه‌ی حاصل شده، علاقه‌مند هستید که این نوع فیلمسازی در خارج از کشور را به شکل محصول مشترک ادامه دهید؟

قطعاً ادامه می‌دهم و چند پروژه در حال صحبت است تا اجرایی شود. فیلم «ترانه‌ای عاشقانه برایم بخوان» اولین تجربه‌ی من در این نوع تولید بود و انشاء‌الله اگر به زودی کار بعدی به تولید برسد، دیگر مشکلات و کمبودهای کار اول را تکرار نخواهیم کرد و تا جایی که می‌شود از تجربه‌ی اول به خوبی استفاده می‌کنیم تا فیلم تولید شده مخاطب هم داشته باشد.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات شما در سال گذشته، حواشی سریال «آهوی من مارال» بود و دعاوی حقوقی و بیانیه‌هایی که از طرف شما و تیم تولید سریال «جیران» پیش آمد. از آخرین وضعیت حقوقی این ماجرا بگوئید.

در دعوای حقوقی ما ثابت کردیم که سرقت ادبی صورت گرفته و خیانت در امانت شده و باید شباهت‌های دو سریال دربیاید. این حکم نهایی داوران بوده و ما لازم الاجرا بودن‌ آن را از دستگاه قضایی گرفتیم.

عنوان شد که موارد مشترک با «آهوی من مارال» از سریال «جیران» بیرون کشیده شد.

این را گفتند ولی من که 9 قسمتش را دیدم، هنوز شخصیت‌ها و حوادث فیلمنامه ما در «جیران» وجود دارد. من منتظر بودم که چند قسمت از سریال «جیران» پخش شود و حالا دیگر جرم محقق شده و با پخش سریال، وقوع جرم اتفاق افتاده است. ما شکایت را پیگیری می‌کنیم و امیدوارم در شکایت کیفری به حقوق خود برسیم.

تیم تولید سریال «جیران» عنوان کردند که پروژه‌ی نمایش خانگی «آهوی من مارال» به دلیل اتمام بودجه و عدم امکان تولید دست به حواشی زده است!

وقتی با پلتفرم قرارداد بستیم، مشکلی وجود نداشت. ما 75 درصد کار را هم تولید کردیم و تولید سریال «جیران» باعث ضربه زدن به ما شد. «آهوی من مارال» تحت تاثیر همین اتفاق قرار گرفت و پلتفرمی که برای پخش این سریال با ما قرارداد بسته بود، به دلیل تولید سریالی مشابه، اجرای قرارداد را متوقف کرد و ما با وجود پول‌هایی که سرمایه‌گذار تزریق کرد، کار متوقف شد. البته تغییر قیمت‌ها هم باعث شد که پیش‌بینی تولید سریال اشتباه از آب دربیاید ولی انشاء‌الله به زودی ما هم به حق خود در خصوص «جیران» خواهیم رسید و هم این که «آهوی من مارال» به اتمام خواهد رسید و پخش می‌شود.