گفتوگو با «مسعود دهنوی» مستندساز درباره وضعیت مستندسازی در کشور به بهانه برگزاری جشنواره «سینما حقیقت»
«مسعود دهنوی» که فیلم کوتاه «مردی برای همه» براساس خاطراتی از مراسم تشییع پیکر شهید سلیمانی را هم در کارنامه دارد، با اشاره به شرایط امروز تولید مستند گفت: به نظر من کیفیت آثار تولیدی در سالهای اخیر بهتر شده و سواد مستندسازان بالا رفته است و با توجه به این که بخشی از مستندهای تولیدی مرتبط با نهادهای امنیتی و نظامی است، خوشبختانه اخیراً همکاری خوبی را شاهد هستیم که روند تولید مستند را بهتر کرده و آگاهی دوستان باعث شده تا ما دسترسی بهتری برای در اختیارگرفتن اسناد داشته باشیم. البته هنوز اول راه هستیم و امیدواریم این همکاری و اعتماد بیشتر شود. «مسعود دهنوی» در خصوص وضعیت آرشیو و دسترسی به آن گفت: برای آرشیو همیشه مشکل وجود داشته به خصوص در سازمان صدا وسیما. ولی در سازمانهای دیگر وضعیت دسترسی به آرشیوها بهتر شده و آنها به این نتیجه رسیدند که آرشیو ضمن این که به خوبی باید نگهداری و محافظت شود ولی باید در اختیار مستندساز برای تولید فیلم قرار بگیرد.
وی در پاسخ به این که چگونه میتوان امکان دسترسی بهتری برای آرشیوها داشت، گفت: قطعاً متمرکز شدن آرشیوها در جایی خاص و واگذاری آن به نهادی خاص به نفع مستندسازان نیست، چون اجازه انجام فعالیت مفید را نمیدهد. بهتر است یک قانون مشترک داشته باشیم که مشخصههای دسترسی به آرشیو و میزان دسترسی برای مستندساز تعیین شود. این یک قانون لازم و ضروری است تا دیگر هر مسئولی به شکل سلیقهای در مورد میزان دسترسی مستندساز به آرشیو نظر شخصی ندهد. الان هر سازمانی برای خود به شکل سلیقهای درباره آرشیو نظر میدهد. وی ادامه داد: اگر قانون مشخص و یکدستی برای استفاده از آرشیو وجود داشته باشد، مستندساز میداند که چه مواردی را نباید در مستند کار کند و چه مواردی را میتواند در اختیار داشته باشد. این قانون باید درباره همه آرشیوها چه آنها که در صدا و سیما است و چه در سازمانهای دیگر اعمال شود. باید بندهای مشخص قانونی درباره دسترسی به آرشیوها وجود داشته باشد. در غیر اینصورت مستندساز با توجه به اعمال سلایق شخصی افراد مسئول دچار سردرگمی میشود و با تغییر هر مدیر، رویه و میزان دسترسی به آرشیو هم تغییر میکند.
این مستند ساز که با «پرواز بی بازگشت» در جشنواره سال گذشته «سینما حقیقت» حضور داشت، ادامه داد: با توجه به این که زندگی مستندسازان از طریق تولید مستند میگذرد، باید دغدغه مالی نداشته باشد. بحث بیمه بسیار هم مهم است که بعضی توجه نمیکنند. خوشبختانه در چند سال اخیر اتفاق خوبی افتاده و من از طریق صندوق هنر بیمه شدم اما در شرایط بحرانی ستندساز نمیتواند خود و تجهیزاتش را بیمه کند. مثلاً در مورد اغتشاشات اخیر هیچ بیمهگری وسائل را بیمه نمیکند و اگر به مستندساز و وسایل گرانقیمتی که دارد در زمان تهیه فیلم آسیبی برسد، ضرر و زیان این کار به عهده مستندساز خواهد بود. این عدم پشتیبانی از مستندساز باعث عقبنشینی از کار و عدم تولید آثار در شرایط بحرانی میشود.
«مسعود دهنوی» در پاسخ به برخی از مستندسازانی که دنبال تحریم جشنواره هستند، عنوان کرد: امیدوارم افرادی که جشنوارهها را تحریم میکنند، این را درک کنند که برخی از مستندسازان در نقاطی غیر از تهران زندگی میکنند و امکان نمایش آثار خود را ندارند. من اطلاع دارم که دوستانی در شهرستان هستند که یک سال تلاش میکنند تا فیلمی بسازند و فیلم خود را در جشنواره سینما حقیقت نشان دهند. وی ادامه داد: به نظرم تحریم جشنواره به معنی ضربه زدن به مستندسازان شهرستانی است و حضور در جشنواره برای مستندساز خیلی مهم است. مستندسازان در شرایط سخت تلاش میکنند تا بتوانند در جشنواره الف در ایران فیلم خود را نشان دهند ولی با تصمیم شخصی بعضی از افراد به راحتی موقعیتها و فرصتها از مستندساز گرفته میشود.