کارگردان این اثر عاشورایی در پاسخ به این که با چه نگاه و دغدغه‌ای به سراغ ساخت «کربلا جغرافیای یک تاریخ» رفته است، گفت: همه دوستداران حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) علاقه دارند که به نوبه خود ابراز ارادتی نسبت به امام سوم شیعیان داشته باشد. به نظرم حتی بهتر است اتفاقات دنیوی را که این روزها انجام می‌دهیم، با کمی رندی متصل به معنویت کنیم، هماطور که گذشتگان به ما یاد دادند که در زمانی که آب می‌خوریم به سیدالشهدا (علیه السلام) سلام بگوییم، یعنی هم رفع تشنگی کنیم و هم این که این موضوع را به یک رفتار معنوی پیوند بزنیم. در واقع یک عمل دو طرف بُرد داشته باشیم و خیر و برکت حسینی به امور عادی روزانه بدهیم. بخشی از این ارادت هم می‌تواند در قالب اثر نمایشی و هنری نشان داده شود که ما هم در اثری که ساختیم، سعی کردیم این کار را انجام دهیم.

«داریوش یاری» درباره رسیدن به فرم روایت‌گری در مستند «کربلا جغرافیای یک تاریخ» عنوان کرد: کسی که کار هنری می‌کند، وقتی در دسته‌های عزاداری و هیات و موکب حضور دارد، باید به این فکر کند که این ارادت را چگونه می‌توان به زبان هنر درآورد. ساخت «کربلا جغرافیای یک تاریخ» چندین مرحله پژوهشی داشت تا در نهایت خروجی کار زیبا درآید. باید می‌دانستیم که در زمان واقعه کربلا چه اتفاقاتی افتاد و چه شخصیت‌هایی دخیل بودند و چه شیوه‌هایی به کار رفت و صف‌آرایی‌ها چگونه شکل گرفت. همه این موارد نیازمند پژوهش بود تا نسبت به آن مقطع تاریخی شناخت پیدا کنیم.

وی ادامه داد: بخش دیگری از کار ما درباره آئین‌ها و مراسم عزاداری بود که برای سالار شهیدان حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) انجام می‌شود. آئین‌های مختلفی در ایران داریم و من با توجه که قبلاً مجموعه مستندی به نام «اهل سوگ» درباره آئین‌های عزاداری ساخته بودم، خداوند کمک کرد تا روند تولید «کربلا جغرافیای یک تاریخ» سریع‌تر انجام شود.

کارگردان فیلم تلویزیونی «حبیب» در ادامه گفت: وجه دیگری از کار مربوط به تمدن بزرگ اسلامی بود که در کربلا شکل گرفت. این که بدانیم گنبد و گلدسته‌ها از چه زمانی شکل گرفت و در چه مقطعی اجازه عزاداری داده شد و انواع هنرها مثل کاشی‌کاری و نقره‌کاری در چه زمانی خود را نشان داد. سعی کردیم به فرمی برسیم که همه موارد را داشته باشد. چیزی که برای هر فیلم مستندی مهم است، داشتن ایده مرکزی مستقل است تا ما بتوانیم در یک خط، قصه خود را تعریف کنیم. ایده مرکزی در «کربلا جغرافیای یک تاریخ» این بود که چگونه حادثه سال 61 هجری شکل گرفت و فرم از دل ایده مرکزی فیلم بیرون آمد.

«داریوش یاری» درباره نقش مفاهیم دینی و آئینی در آثارش به خبرنگار موسسه، گفت: در کارهایی که ساختم و از اولین فیلم سینمایی‌ام، «دخیل» و چند مجموعه مستند و «کربلا جغرافیای یک تاریخ» به مسائل آئینی پرداخته شد. در سریال‌هایی که ساختم مثل «هاتف»، «پناه آخر» و «در کنار پروانه ها» که در ایام محرم پخش شدند نیز فضای آئینی و مفاهیم کربلایی وجود دارد چرا که برایم جذاب است و کارکرد فردی و اجتماعی هدایت‌گر دارد.

وی در پاسخ به این که مهم‌ترین مفاهیم به کار رفته در آثارش، چیست، عنوان کرد: مهم‌ترین مساله ای که سعی می‌کنم دنبال کنم، بحث انتخاب و تصمیم‌گیری است. به نظرم چراغ هدایت در همین مساله است. حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) در مسیر مکه به کربلا، حدود 28 منزل را طی کرد و وقتی به هر منزل می‌رسید، از یارانش برای ادامه حضور سوال می‌کرد. در شب عاشورا به یارانش درباره ماندن یا رفتن گفت. این انتخاب مهم است که کجا قرار بگیری. سمت حق باشی یا حق بی عدالتی.

«داریوش یاری» در پاسخ به این‌که چه طرح و برنامه‌ای برای ساخت آثار عاشورایی دارد، گفت: سال‌ها است که روی فیلمنامه «شور عاشقی» کار می‌کنم که درباره کاروان کربلا بعد از واقعه عاشورا است. آرزو دارم این فیلمنامه‌ای به مرحله‌ای برسد که خودم را راضی کند و به ثبت رسیده و تولید شود. اعتقادی هم به فاخر بودن و پُرهزینه بودن کارها ندارم. در «کربلا جغرافیای یک تاریخ» هم هزینه آن چنانی نداشتیم. الان پیشرفت تکنولوژی و وجود جوانان خلاق باعث می‌شود که بتوان کارهای جالبی انجام داد. مهم این است که با در اختیار داشتن معرفت و کمک تکنولوژی کارهای مناسب ساخته شود نه این که چنان خرج شود که ادامه مسیر برای دیگران ناممکن شود.