گفت و گو با «مرتضی رزاق کریمی» درباره تاثیر «حاج نادر طالب زاده» در سپهر فرهنگی ایران
در گفتوگو با «مرتضی رزاق کریمی» برخی از مطالب همانند نقش حاج نادر در راه اندازی شبکه مستند سیما برای اولین بار روایت میشود و همچنین به تاثیر «حاج نادر طالبزاده» در سپهر فرهنگی ایران اشاره میگردد.
آقای رزاق کریمی، آشنایی و ارتباط شما با حاج نادر از کجا شکل گرفت و چه مسیری را طی کرد؟
من سالیان طولانی با حاج نادر ارتباط داشتم و از دیدگاههای ایشان استفاده می کردم. اما نزدیک به سه دهه پیش و زمانی که ساخت مستند درباره بوسنی مطرح شد، با آقای طالبزاده آشنا شدم و از همان زمان بسیار ایشان را انسان دغدغهمند دیدم. مرحوم طالبزاده شناخت خیلی دقیق و عمیقی به موضوعات داشت که از همان سالها پیدا بود. ایشان نسبت به وقایع جهان اطلاعات خوبی داشت و برای من جالب بود کسی که انقدر شناخت عمیق نسبت به موضوعات دارد، دارای اصول ریشهداری هم میباشد. من در این سالها هرگز ندیدم که نادر طالبزاده از اصولش کوتاه بیاید. درک خیلی بالایی نسبت به موضوعات از اروپا تا امریکا داشت. این ظرفیت بالا نعمت الهی بود که باعث شد آقای طالبزاده بتواند دیدگاههای متفاوت را بشنود و نسلهای مختلف را به خود جذب کند. نادر طالب زاده، پیوند دهنده نسل اول انقلاب و نسلهای بعدی بود و حلقه ارتباطی نسلهای مختلف فرهنگی شده بود.
اگر بخواهید به نکات و خاطراتی ویژه و تاکنون گفته نشده درباره حاج نادر طالبزاده اشاره کنید، چه مواردی خواهد بود؟
بیشتر ارتباط من با آقای طالبزاده در زمینه سینمای مستند بود. ایشان ظرفیت بالایی برای درک و دریافت دیدگاهها داشت. یکی از علائق مشترک ما، توسعه و رشد سینمای مستند بود و هر بار با همدیگر حرف می زدیم ، درباره لزوم توجه به سینمای مستند بود. سینمایی که به عنوان مسیری بینارشته ای میتواند موجب رشد و آگاهی اقشار جامعه باشد. برای نمونه بحث تاسیس شبکه مستند سالها پیش از راهاندازیاش مورد توجه ما قرار گرفت. یادم میآید در یکی از سالها در زمان ماه رمضان به همراه هنرمندان خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم. در آن جلسه تعدادی از هنرمندان صحبت کردند و از حوزه سینما و رسانه هم حاج نادر مطالبی بیان کرد از جمله به لزوم تاسیس شبکه مستند اشاره داشت. دغدغهای که ما سالهای طولانی داشتیم. بعد از این که حاج نادر در محضر رهبری این موضوع را مطرح کردند، سر سفره افطار آقای ضرغامی؛ رئیس وقت سازمان بحث را ادامه دادند. من اطلاعاتی که داشتم را عرض کردم و آقای ضرغامی هم از من پرسید که اگر «نادر» این شبکه را راه بیندازد، شما کمک میکنید؟ و من هم گفتم هر کجا سینمای مستند باشد، من هم هستم.
جالب این جا است که حاج نادر دنبال پست و موقعیت خاص مدیریتی نبود.
آقای طالبزاده دنبال پُست و مقام نبود و برایش اصل موضوع مهم بود. همان زمان هم گفتند که فقط پیشنهاد میدهند و دیگران باید بیایند کار را مدیریت کنند. حاج نادر و من دغدغه این را داشتیم که برای مستند کاری کنیم. موضوع تاسیس شبکه مستند ادامه پیدا کرد تا این که جلسهای خصوصی با آقای ضرغامی به همراه حاج نادر برگزار شد. اگر اشتباه نکنم در آن جلسه آقای نوباوه و ارد عطارپور هم تشریف داشتند. در آن جلسه بحث تاسیس شبکه مستند به شکل جدی مطرح شد تا این که شبکه مستند در ابتدا به شکل آزمایشی با سرپرستی آقای زینالعابدین شروع به کار کرد و بعد به شکل ثابت این شبکه راه افتاد.
از دیگر ثمرات حضور حاج نادر طالبزاده در شکلدهی به سپهر فرهنگی و فکری کشور بگوئید.
حاج نادر در راهاندازی جریانهای فرهنگی تاثیر نقش بسزایی داشت. در ایجاد چند برنامه فرهنگی ایشان طراح و نظریهپرداز بود و اتفاقات مهمی را در فضای فرهنگی کشور رقم زد ولی مسئولیت اجرایی نگرفت. در زمینه آموزش و ترویج هم نقش مهمی ایفا کرد و نسلهای مختلف را تربیت کرد. بیان حاج نادر بسیار شیرین بود و عمق نگاهش به مسائل برایم جالب بود که فقط مربوط به ایران و منطقه نمیشد و به مسائل جهان اشراف داشت. هر چند به حوزه مقاومت بسیار علاقمند بود. در برگزاری بخش جایزه شهید آوینی جشنواره سینما حقیقت بسیار همراه بود و یکی از مهمترین دستاوردهای فرهنگی کشورمان را اختصاص جایزه به نام شهید آوینی میدانست. در دوره اول این جایزه من داور بودم و چون افتخار همکاری با شهید آوینی را نداشتم، با همفکری با حاج نادر سعی کردم به عنوان داور این جایزه، به تفکر شهید آوینی نزدیک شوم.