گفت و گو با «مسعود اطیابی» درباره وضعیت تولید و اکران آثار سینمایی
وضعیت مبهم فعالیتهای هنری و شرایطی که امروزه در فضای فرهنگی وجود دارد، مواردی همچون عدم فروش مناسب آثار روی پرده و روی صحنه و نیز دشواری تولید آثار جدید را به دنبال داشته است. این معضل اساسی نیازمند برقراری گفت و گو با افراد شناخته شده و مجرب دارد که «مسعود اطیابی» فیلمساز باسابقه سینما که در کارنامهاش ساخت آثاری در ژانرهای مختلف وجود دارد، از جمله آن افراد است. در گفتوگوی خبرنگار فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی با این کارگردان و تهیهکننده درباره شرایط امروز سینماگران و وظیفهای که به عهده هنرمندان کشورمان است، صحبت شد.
از شما فیلم «بخارست» آماده برای اکران است. با توجه به این که فضای اکران آثار سینمایی در این مدت مورد توجه مردم قرار نگرفت، چگونه ریسک اکران این فیلم پُرستاره را به عهده گرفتید؟
واقعیت این است که ما انتخاب نکرده بودیم اما شورای صنفی نمایش، سینماداران و کانون کارگردانها خواستند و در نهایت پذیرفتیم که فیلم «بخارست» اکران شود. شما جای من باشید چه کار میکنید؟
آنها فکر می کنند که فیلم شما به دلیل کمدی بودن می تواند این رکود سینما را از بین ببرد.
انشاءالله که این طور باشد و وضعیت اکران فیلمها و بهخ طور کلی سینما خوب شود. البته ما آمادگی اکران نداشتیم و در روزهای اول هنوز موارد تبلیغاتی را آماده نکردیم.
برگزاری جام جهانی فوتبال در وضعیت اکران سینماها چه تاثیراتی خواهد داشت؟ آیا عاملی بازدارنده خواهد بود؟
حتماً تاثیر منفی در اکران خواهد گذاشت. چون هر کسی هر کجا در کافه و منزل علاقمند است که بازیهای جام جهانی را ببیند و این روی فروش فیلمها تاثیر میگذارد. هیجان جام جهانی روی فروش فیلمها تاثیر خواهد گذاشت و تجربه نشان داده که فروش فیلمها کمتر خواهد شد. البته ما امید داریم که وضعیت خوب شود چرا که مردم برای دور شدن از فشارها نیاز به شادی دارند.
وضعیت فرهنگی و هنری در شرایط کنونی تحت تاثیر مسائل بحرانی قرار گرفته و آثار تولیدی یا آماده برای تولید را تحت تاثیر قرار داده است. شما به عنوان یک سینماگر قدیمی راه برون رفت از این بحران را در چه مواردی میبینید؟
شرایط سخت است و اکران فیلمها ریسک بالایی میطلبد. انشاءالله فضا بهتر شود و وضعیت به شرایط عادی برگردد اما نیاز است مسائل پیش آمده ریشهیابی شود تا ببینیم چه مسائلی زمینهساز این وضعیت شده است.
در شرایط دوقطبی امروز جامعه برخی از افرادی که مشغول به فعالیت هنری هستند و براساس تعهداتی که دارند به وظیفه خود عمل میکنند، با بی مهری و حتی توهینهایی در فضای مجازی مواجه میشوند. به نظرتان دلیل این نوع مواجهه نامطلوب برخی افراد که خواهان بایکوت هستند، در سرنوشت تولید و اکران سینما چه پیش خواهد آورد؟
این بحث کلانی است و نیاز است به سراغ جزئیات ماجراهای گذشته بپردازیم. افرادی که با حرف های خود برخی هنرمندان را از نظام و مردم جدا کردند. برخیبا سوء استفاده از نام نظام تریبون دست گرفتند و حرف های شخصی خود را به اشتباه به نام کشور نوشتند و موجب ایجاد تفرقه میان هنرمندان و مردم شدند. در حالی که ما می دانیم اصلاً نوع نگاه نظام به هنرمندان و ورزشکاران اینطور نیست و هنرمندان شناخته شده در پروژه های مختلف حکومت برای کشور بازی کردند.
منتقدان عنوان میکنند که چرا برخی از هنرمندان شناخته شده که با استفاده از بودجه و رسانههای حکومت به معروفیت رسیدند، وقتی فضا متفاوت میشود، موضعگیری احساسی میگیرند!
همانطور که آنها توسط کشور برجسته شدند، معکوس این هم میتوان گفت که کشور هم با استفاده از هنر آنها توانست آثار خوبی تولید کند. اینها سرمایههای کشور هستند و نباید به دست عدهای هدر بروند و در زمین دشمن قرار بگیرند. من همان موقع که شخصی علیه افراد مشهور حرف زد، علاقمند بودم یک تریبون واقعی و درستی پیدا کنم تا حرفم را بزنم. همان ما باید فکر الان را میکردیم که وقتی جلوی یک عده را نگیریم، این طور میشود. رسانهای مثل شما باید در این زمینه اطلاعرسانی کند. نباید یک عده موجب ایجاد دودستگی شوند.
برخیها شبکههای معاند را آتش بیار معرکه میدانند!
تصمیم مردم با شبکههای معاند متفاوت است. همه از مردم حرف میزنند در صورتی که خیلی از مردم در این اعتراضات نیستند و دارند نگاه میکنند و هنوز تصمیمی نگرفتند. میخواهند زندگی میکنند و دنبال آرامش هستند و نمیخواهند فرزندانشان گرفتار انواع افسرگیها نشوند. نمیخواهند اتفاقات ناخوشایند برایشان بیفتد. میخواهند احساس بهروزی کنند. امید به آینده داشته باشند. خاستگاه مردم این است. آن چیزی نیست که شبکههای ماهوارهای یا برخی از افرادی که تریبون دارند و در داخل هستند، میگویند. مردم متفاوت از این دو جریان تحریککننده هستند. هنوز درصد بالایی کنشگیری در این جریان اخیر نکردند.
به نظرتان چگونه میتوان به یک شرایط نسبتاً مطلوب در فضای فرهنگی هنری رسید؟
الان با شرایطی در سینما مواجه شدیم که در آینده تولیدات ما تاثیر میگذارد. برای بازیگرانی که به هر نحوی از بین رفتند، چه به واسطه تبلیغات شبکههای معاند و چه به واسطه اتفاقاتی که تریبون به دستهای این طرف انجام دادند. شما فکر کنید الان تولیدی میخواهید انجام دهید. همه سازندگان برای انتخاب بازیگر دچار مشکل شدند.
یعنی بازیگرانی که به دلیل مواضع همراهی با نظام یا سکوت در قبال اتفاقات سیاسی توسط عدهای از اقشار جامعه بایکوت شدند، برای انجام فعالیتهای جدید دچار مشکل میشوند؟ چون بحث بازگشت سرمایه در بخش خصوصی مهم است.
تردید داشتن با این که انتخاب نکنند، فرق دارد. من به عنوان سینماگر میخواهم که عوامل مورد نظر خود را داشته باشم اما برای سرمایهگذار بخش خصوصی تردید ایجاد میشود. تولیدات دولتی هم دچار چالشهایی میشوند. ما دنبال فضایی هستیم که فعالیتهای هنری به حالت قبل برگردد و امیدوارم تصمیمات درست فرهنگی گرفته شود.